Woensdag 6 november 2019 om 22:00
Download at: 2-3-2022 00:54:53
$i: Index | $pi: Padded Index | $an: Album Name | $d: Date | $dc: Date Compact
$c: Caption | $fc: Caption (First line) | $fw: Caption (First word)
$t: Tag | $ft: First Tag | $o: Original file name
Preview:
Filter Photos By:
2018-08-04 10:11:07
2018-08-04 10:11:07
2018-06-25 15:32:43
2018-06-03 10:50:56
Sint Jorispoort Waterslootsepoort
Door Coenraet Decker
Coenraet Decker (1650 in Amsterdam - 1685 in Amsterdam), was een Nederlandse graveerder uit de Gouden Eeuw .
Biografie [ bewerken ]
Volgens het RKD was hij leerling geweest van Romeyn de Hooghe en trouwde hij in 1673 in Sloterdijk met Aechje Jans toen hij 23 was. In de jaren 1670 werkte hij op de kaart van het Delftse contract dat hij samen met Dirk van Bleiswijk won
2018-06-03 10:50:56
2018-05-10 16:03:26
Het was vanaf deze toren dat geleerden Simon Stevin en Jan Cornets de Groot (de vader van rechtsgeleerde Hugo) hun beroemde valproeven deden. Met twee loden ballen - de één tien keer zo zwaar als de andere - toonden de wetenschappers aan dat zware en lichte voorwerpen van dezelfde afmeting even snel vallen.
Niet oneindig
Op 6 september 1496, honderd jaar na de start van de bouw van de stenen kerk, kwam de toren af. In de top had men een reusachtige ‘appel" aangebracht; het symbool voor oneindigheid. Het bestaan van de toren bleek echter alles behalve oneindig te zijn, want al met de stadsbrand van 1536 werd deze volledig verwoest.
Bliksem
De spits werd vervangen door een nieuwe - dit keer zonder ‘appel" - en het leek erop dat de toren definitief klaar was. Eind 19e eeuw sloeg echter opnieuw het noodlot toe: blikseminslag. Daarop ontwierp de bekende architect Pierre Cuypers in 1872 de huidige torenspits.
Zure regen
Sindsdien is de toren van de Nieuwe Kerk intact gebleven. Hoewel; de zwartgeblakerde top doet vermoeden dat er een flinke brand in heeft gewoed. Niets is echter minder waar. Voor deze tweede achtkant gebruikte men Bentheimer zandsteen, dat door verwering (zure regen) steeds donkerder wordt. Schoonmaken heeft geen zin.
2018-05-09 11:53:14
2018-04-07 12:26:02
De Waterslootse Poort (ook wel Haagse Poort genoemd) werd gebouwd als de stadspoort aan de westelijke zijde van Delft. De poort wordt voor het eerst genoemd in de tweede helft van de 15e eeuw in een Keurboek van de stad. De poort werd over het kanaal de Watersloot gebouwd, waaraan ze haar officiële naam dankt, en scheidde de Binnenwatersloot van de Buitenwatersloot.
De poort is ook bekend geweest onder andere namen, die refereerden aan de plaats of streek in de richting waarvan de poort was opgebouwd, zoals Westlandse of Maaslandse Poort.
Zoals de meeste andere poorten, heeft deze poort ook de naam van een heilige gedragen: St. Joris. Die naam kwam waarschijnlijk uit de tijd voor de Hervorming, toen jaarlijks vanuit het dorpje De Lier een processie werd gehouden van de St. Joris kerk aldaar, naar de Waterslootse Poort. Na enig ceremonie werd de poort geopend, waarna de processie zich vervolgde langs de Binnenwatersloot, over de Haverbrug en terug de poort uit.
Op 26 juni 1846 werd in de gemeenteraad meegedeeld dat de nieuwe brug voor de Waterslootse poort ten behoeve van de spoorwegen was voltooid en dat de Waterslootse poort eigenlijk in de weg stond. In 1847 werd het gebouw dan ook voor 3000 gulden verkocht om gesloopt te worden. In hetzelfde jaar viel het doek voor de Waterslootse Poort en werd zij afgebroken.
2018-04-07 12:26:02
2018-04-07 12:26:02
2018-04-07 12:26:02
Pieter Jansz van Asch- .1650
Pieter Jansz. van Asch (Delft, 1603 - aldaar, mei 1678) was een Nederlands kunstschilder en illustrator.
Hij werd geboren in Delft, als zoon van de portretschilder Jan van Asch en hij werd lid van de Gilde van St. Lucas in juli 1623. Volgens Houbraken, specialiseerde hij zich in kleine landschappen, maar zijn productiviteit werd gehinderd door de zorg voor zijn ouders. de schilder Jan Verkolje was bevriend met hem.
Hij schilderde vooral landschappen met olieverf in barokstijl. Zijn werken worden beïnvloed door de schilders als Pieter de Bloot, Jan Both, Joachim Camphuysen, Anthonie van der Croos, Jan van Goyen en Jan Sonje. Hij had op zijn beurt invloed op de schilder Jacobus Coert.
Hij stierf in mei 1678 en werd op 6 juli 1678 begraven in de Oude Kerk te Delft.
2018-03-24 15:32:01
2018-02-24 18:21:59
De Koornbeurs
De Koornbeurs is een rijksmonument in het centrum van Delft, gelegen op de hoek van de Cameretten en de Voldersgracht. Sinds 1945 is het gebouw in gebruik als sociëteit van OJV de Koornbeurs (vroeger S.S.R. Delft).
Geschiedenis
De kelder werd gebouwd tussen 1295 en 1413. Boven op de kelder werd een houten hal geplaatst. De kelder werd gebruikt als opslagplaats voor vlees, dat vervolgens werd verhandeld in de hal. De houten hal ging in vlammen op in de stadsbrand van 1536. In 1650 werd er een stenen hal op de kelder gebouwd. Halverwege de 19e eeuw waren de hygiënische omstandigheden sterk verbeterd, waardoor het mogelijk werd om het vlees bij een slager te kopen. De vleeshal verloor haar functie.
In 1871 nam de "Koornbeurs" haar intrek in de vleeshal. Zo kwam de vleeshal aan een nieuwe naam. Tot het begin van de 20e eeuw had het gebouw deze functie. In de jaren erna deed het gebouw nog dienst als champignonkwekerij en als veilingplaats voor eieren en paardenmest. In 1939 werd de kelder ingericht als commandocentrum voor de Delftse luchtbescherming. De gas- en bomdeuren werden geplaatst, die nog steeds de entree van de kelder vormen. In 1940 namen de Duitsers de kelder in beslag.
De SSRD had na afloop van de oorlog geen eigen sociëteit meer en nam haar intrek in de kelder. Deze werd gebruikt als sociëteitszaal, als mensa, en er werd een bar geplaatst. De vereniging groeide sterk, zodat de kelder te klein werd. In 1954 werd een nieuwe huurovereenkomst gesloten met de gemeente over het gebruik van het hele pand. In de jaren erna vonden enkele interne verbouwingen plaats. Zo werden er enkele trappen geplaatst, zodat vanuit de kelder de eetzaal bereikt kon worden.
Eind jaren 80 was de gemeente voornemens om een slagerijmuseum in het pand te vestigen. Dankzij een intensieve lobby van de StuK (Stuurgroep Koornbeursbehoud) bleef het gebouw behouden voor de vereniging.
Vanaf de jaren 90 werd onderhandeld over de koop van het gebouw, met als conclusie dat Stichting Onderhoud de Koornbeurs (StOK) in 2004 het gebouw kocht van de gemeente en verhuurde het aan de vereniging. In 2005 werd gestart met een uitgebreide restauratie van de gevel en het dak. De gevel aan de kant van de visbanken werd helemaal opnieuw gevoegd. Het zandsteen van de voorgevel werd gereinigd; waar nodig werd nieuw zandsteen aangebracht. De karakteristieke dierkoppen op de voorgevel werden voorzien van nieuwe echte hoorns. November 2005 was de restauratie officieel klaa
2018-02-22 18:51:26
De buitenzijde van de Schoolpoort met naastliggende stadsmuur gezien naar het noorden. Een bootje met vracht vaart onder de klapbrug voor de poort langs. Op 16 april 1829 besloot de gemeenteraad tot verkoop van de poort. Burgemeester en wethouders hadden vastgesteld dat de Schoolpoort met de daarbij behorende portierswoning zo bouwvallig was, dat restauratie veel te kostbaar zou worden. De poort werd daarom gesloopt. 1816
2018-02-22 18:50:07
2018-02-17 17:23:27
Houttuinen 1763 met rechts de stadswallen langs de Vest (later de Westvest) met aan het eind de Waterslootse Poort. Deze poort werd circa 1847 afgebroken. De houttuinen waren vanaf 1615 in gebruik bij handelaren die hier hun houtvoorraad bewaarden. Vanaf 1679 vonden er steeds meer militaire werkzaamheden op dit terrein plaats en in 1802 was het hele complex in handen van de Constructiewerkplaatsen. In 1875 werd de naam Van Leeuwenhoeksingel aan dit gebied gegeven, terwijl de naam Houttuinen naar het meer noordelijk gelegen deel verwees
2017-12-17 17:57:05
2017-10-24 13:34:51
Gezicht op een stad aan het water (wellicht Delft) met links een molen, in het midden een kerktoren (Nieuwe Kerk) en een poort (Oostpoort). De bebouwing links en rechts aan de rivier is niet herkend, terwijl de brug over het water zeker niet Delfts is. Veiling Christies Amsterdam 8 mei 2012 - € 60.000 - € 80.000,=.
2017-10-24 13:34:51
2017-10-24 13:34:51
2017-10-24 13:34:51
2017-10-16 19:42:21
Wie de schilder is weet Barry Dukker niet , maar hij hing in de schilders winkel aan de overkant van de Dertien huizen , gedurende de jaren 40 , omdat zijn moeder het kleine meisje op nummer 6 in het schilderij is heeft men het aan haar gegeven , het hangt nu bij zijn kleinzoon op de slaapkamer , omdat er nog bomen staan is het voor de oorlog gemaakt want zijn moeder wist nog dat gedurende de oorlog hun een boom omgehakt in de gang hadden voor warmte .
2017-09-01 22:50:30
2017-09-01 22:50:30
2017-09-01 22:50:30
De Schiedamse- en Rotterdamsepoort 1770
vanaf de Hooikade met links de Groenmolen.
In het water van de Kolk diverse schepen
De molen verloor rond het middaguur van 3 januari 1922 het wiekenkruis. Tot 1928 werd de molen aangedreven door een electro-motor. Jaren heeft een reclame van het schoonmaakmiddel VIM op de kale romp gestaan. In 1928 is de stenen stellingmolen afgebroken voor de verbreding van de Westvest.
2017-06-11 22:19:28
Binnenplaats, niet bekend waar met op de achtergrond de toren van de Oude Kerk. De weergave van de Oude Kerk is niet conform de werkelijkheid: Ouwater beeldt de hoektorentjes af als achtzijdige hoektorentjes die oprijzen vanaf het onderste gedeelte. In werkelijkheid gaan die steunberen op tot aan het niveau van de voet van de hoofdspits en de wijzerplaten. Pas daar gaan de steunberen over in achtzijdige hoektorentjes. Van het onderste gedeelte van de toren dat op het schilderij is te zien wordt het muurvlak onderbroken door één nis. In werkelijkheid heeft de toren daar twee slanke nissen per gevelvlak. De toren lijkt te zijn weergegeven vanuit het noordoosten met late ochtendzon op de oostelijke gevel. De afgebeelde huizen zouden dan aan de Voorstraat gestaan moeten hebben, maar dat kan niet bewezen worden. De huizen ogen meer Amsterdams. Het is dus waarschijnlijk geen topografisch juist weergegeven stadsgezicht. Ouwater heeft een compositie gemaakt waarvoor hij een schets van het bovenste deel van de toren van de Oude Kerk als voorbeeld zal hebben gehad.
2017-05-27 10:57:54
2017-04-09 12:24:39
2017-03-25 11:57:49
Dit zijn scans van de orginele steendruk en een scan van het orginele afschrift van het doopregister uit 1751 van Simon Boitet.
De vader Van Ed is jarenlang beheerder van het Fonds Boitet geweest.
Bij het ambt van beheren van het Fonds (wat inmiddels ontbonden is) hoorde een kist gevuld met papieren van halverwege de 18e eeuw...
2016-10-20 12:48:02
De achterzijde van het Stadhuis aan de Markt met daarachter de toren van de Nieuwe Kerk; situatie na de heropbouw volgend op de brand In 1618-1620 ontworpen door Hendrick de Keyser. In 1618 brandde het stadhuis uit. Alleen de toren, Het Nieuwe Steen, en enige muurresten bleven staan. Pas in de 19e eeuw vond een grote modernisering plaats van vensters, de ingangspartij en het grootste gedeelte van het interieur. Bij renovaties in de periode 1934-1939 werden de meeste van deze moderniseringen weer ongedaan gemaakt. Tussen 1962 en 1966 werden de buitengevels gerestaureerd naar 17e eeuws voorbeeld. 1730
2016-10-20 12:48:02
Het Stadhuis aan de Markt 87 na de brand van 1618. In 1618-1620 ontworpen door Hendrick de Keyser. In 1618 brandde het stadhuis uit. Alleen de toren, Het Nieuwe Steen, en enige muurresten bleven staan. Pas in de 19e eeuw vond een grote modernisering plaats van vensters, de ingangspartij en het grootste gedeelte van het interieur. Bij renovaties in de periode 1934-1939 werden de meeste van deze moderniseringen weer ongedaan gemaakt. Tussen 1962 en 1966 werden de buitengevels gerestaureerd naar 17e eeuws voorbeeld.
2017-02-13 22:22:03
2016-02-01 19:10:13
2015-09-11 11:25:53
2015-08-02 22:45:48
2015-07-29 18:09:18
2015-07-27 15:23:51
2015-07-27 15:19:06
2015-07-25 20:05:13
Hendrick Cornelisz. Vroom - (1615)
Gezicht op Delft vanuit het noordwesten langs de Vliet. Op de voorgrond ligt de drukbevaren Vliet, de belangrijkste route naar Den Haag. Daarachter is het profiel van Delft te zien met de torens van de Nieuwe Kerk, het Stadhuis en de Oude Kerk. De stad is ommuurd als verdediging tegen de Spanjaarden. Onder de Oude Kerk is die ommuring onderbroken door de Haagpoort, vanwaar de schepen naar Rijswijk en Den Haag vertrokken. De schepen werden voortgetrokken door paarden.
2015-07-16 09:42:58
2015-07-04 17:27:38
2018-09-09 18:28:38
2018-09-09 18:28:38
2018-09-14 11:14:07
2018-09-30 20:33:23
2018-09-30 20:33:23
2018-10-01 22:09:42
2018-10-28 13:41:47
Wie meer dan oppervlakkig naar de beroemde Kaart Figuratief van Delft kijkt, valt het ongetwijfeld op: her en der rond de stad liggen enorme hemden, broeken en andere kledingstukken. Ze zijn naar verhouding veel te groot getekend om duidelijk te maken dat hier blekerijen worden afgebeeld.
Het blekersambacht werd overal rond Delft wel uitgeoefend, maar de meeste bedrijven lagen ten westen en ten zuiden van de stad. Vooral daar zien we bleekgoed uitgespreid op grote grasvelden, doorsneden door sloten. De bleker putte hieruit van tijd tot tijd water dat hij met een schep aan een lange steel met een zwierende beweging over het bleekgoed sprenkelde. De zon zorgde ervoor dat het droogde en witter werd. Blekerij werd daarom hoofdzakelijk zomers bedreven.
Behalve kleding en lakens zien we ook lange stroken op het gras liggen. Dat is waarschijnlijk net gefabriceerd linnen dat nog moet worden verwerkt. De linnenweverij was doorgaans huisnijverheid, die in arme gezinnen kon zorgen voor de broodnodige bijverdienste. De vereiste investeringen waren minimaal. Weefgetouwen werden namelijk beschikbaar gesteld door het stadsbestuur, dat liever zag dat mensen hun eigen brood verdienden dan aanklopten bij de armenkas.
De blekerij daarentegen vergde heel wat meer kapitaal, om te beginnen een behoorlijke lap grond. Om de aan- en afvoerlijnen van wasgoed kort te houden, vestigde een bleker zich het liefst vlak buiten de muren. Maar dat wilden meer mensen, bijvoorbeeld warmoezeniers en boomgaardeniers, die hun groenten en fruit zo vers mogelijk moesten verkopen. Hoe dichter bij de stad, hoe duurder de grond. Ook de organisatie en administratie van het bedrijf was geen sinecure. Een bleker had soms honderden klanten bij wie hij en zijn knechts wasgoed moesten halen en brengen. Hij moest bovendien goed bijhouden voor wie hij hoeveel werk had verricht, zodat hij van tijd tot tijd kon afrekenen. Uit boedelinventarissen van blekers, overgeleverd in het notarieel archief, blijkt dat er vaak goed geld werd verdiend, maar dat er soms ook forse vorderingen uitstonden. Een bleker moest dus financieel tegen een stootje kunnen, al was het maar omdat de zon niet altijd scheen.
2018-10-28 13:41:47
Het vliegende legertje
Een heus leger voor de stad! Met liefst 700 man sloeg de Delftse revolutionair Adam Mappa in augustus 1787 zijn tenten op buiten de Haagpoort. Deze actie van het zogenaamde vliegende legertje was het voorlopig hoogtepunt in de strijd tussen patriotten en prinsgezinden. Jarenlang hadden de partijen elkaar alleen bestreden met de pen als wapen. De Delftsche Courant stond vol met artikelen van patriotten die pleitten voor een nieuw bestel: weg met de stadhouder en weg met de regentenkliek. Er verschenen spotprenten waarin Oranjegezinden belachelijk werden gemaakt, zoals de Rotterdamse mosselkeurvrouw Catharina Mulder. In 1783 en 1784 had zij samen met onder meer Cornelia Zwenke de verjaardag van Willem V aangegrepen om patriotten te belagen. Op deze prent staan zij afgebeeld met hun scheldnamen Kaat Mossel en Ruige Keet. De prinsenvlag die getuigt van hun aanhankelijkheid aan Oranje, is op de mosselkar geplant, wat natuurlijk een grove belediging is.
Eind 1786 sloeg de vlam in de pan. Stadhouder Willem V week uit naar Nijmegen en probeerde van daaruit langs militaire weg zijn gezag te herstellen. Uit het hele land trokken patriotten naar Utrecht om die stad te verdedigen. Onder hen waren 24 Delftenaren, geleid door Adam Mappa. Zij hoefden niet in actie te komen, maar keerden in augustus 1787 toch als overwinnaars terug. Hun aanwezigheid voor de stadsmuren was dreigend genoeg om elf Oranjegezinde regenten te bewegen om hun zetel in de veertigraad af te staan aan patriotten. Dagjesmensen trokken naar het legerkamp om de helden van de revolutie te bewonderen en te feliciteren.
De feestroes was van korte duur. De koning van Pruisen, een zwager van Willem V, viel de Republiek binnen en herstelde binnen enkele dagen het oude regime. Op 17 september was Delft ‘bevrijd’ en veel patriotten vluchtten naar het buitenland. Mappa belandde uiteindelijk in Amerika, waar hij het bracht tot ‘supervisor’, een soort burgemeester, van het dorp Barneveld. Inderdaad, genoemd naar Johan van Oldenbarnevelt, de tegenstrever van stadhouder prins Maurits.
2018-10-28 22:13:46
2018-10-29 11:02:03
Spotprent met Kaat Mossel en Ruige Keet, 1784
Er verschenen spotprenten waarin Oranjegezinden belachelijk werden gemaakt, zoals de Rotterdamse mosselkeurvrouw Catharina Mulder. In 1783 en 1784 had zij samen met onder meer Cornelia Zwenke de verjaardag van Willem V aangegrepen om patriotten te belagen. Op deze prent staan zij afgebeeld met hun scheldnamen Kaat Mossel en Ruige Keet. De prinsenvlag die getuigt van hun aanhankelijkheid aan Oranje, is op de mosselkar geplant, wat natuurlijk een grove belediging is.
2018-10-29 11:14:35
Stadsarchief Delft - Het vonnis van Balthasar Gerards
Daan Couwenbergh
Op 14 juli 1584 werd Balthasar Gerards berecht in Delft voor de moord op Willem van Oranje. Het vonnis staat uitgebreid beschreven in één van de topstukken uit de archieven van Stadsarchief Delft: het Eerste Crimineelboeck (1536 – 1591).
De berechting vond slechts vier dagen plaats na de moord op de Prins van Oranje en het vonnis werd nog diezelfde dag uitgevoerd. In het bijna drie pagina tellende vonnis, staat de motivering van de moord en de voorbereiding en de uitvoering ervan beschreven. Na de bekentenis komen de schepenen aan het woord:
“ t Welcke wesende een valsch, verradisch, moordadich feijt, bedreven in den persoen van alsulcke personage als den voornoemden Deurluchtighen, hoochgeboren Furst, den heere Prince van Orangien, hooger memorien, geweest is, nyet en behoort ongestraffet te blijven, maer ten exempel van allen anderen seer rigoureuselijcken behoort gestraffet te worden.”
Balthasar Gerards mag niet ongestraft blijven, maar zal als exempel van allen anderen seer rigoureuselijcken gestraft worden. Een “rigoureuze” straf was het zeker; Balthasar Gerards werd op gruwelijke wijze gemarteld en gevierendeeld. Hoe dit precies is gegaan, is te lezen in het vonnis.
Een historieprent van Frans Hogenberg uit omstreeks 1587-1591 waarop de marteling van Balthasar Gerards afgebeeld is. De marteling vindt plaats op een verhoogd podium op de markt van Delft. Een grote menigte kijkt en juicht toe.
Willem van Oranje werd in 1580 vogelvrij verklaard door Filips II, Koning van Spanje. Dit hield in dat de Prins buiten de wet werd geplaatst en dat iedereen hem mocht doden zonder vervolgd te worden. Inmiddels weten we dat die belofte niet kon worden waargemaakt door Filips II.
Naast de vogelvrijverklaring stond er een beloning van “25.000 dukaten” op het hoofd van de Prins. Toen Balthasar Gérard in 1581 hoogte kreeg van deze beloning, besloot hij om Willem van Oranje te vermoorden. Uiteindelijk, op 10 juli 1584, slaagt hij erin om de Prins te doden, in zijn eigen hof te Delft. Het is de eerste politieke moord in de geschiedenis. Door de fatale aanslag op Willem van Oranje is de Fransman onlosmakelijk verbonden met de Nederlandse geschiedenis.
De moord op Willem van Oranje zorgde vervolgens voor een dieptepunt in de Opstand tegen de Spanjaarden. Het gezicht van de Opstand, de “Vader des Vaderlands”, was vermoord. Pas in 1588 verbeterde de situatie toen Maurits, zoon van Willem van Oranje, werd gepromoveerd tot admiraal-generaal. Onder leiding van Johan van Oldenbarnevelt, de belangrijkste staatsman van Holland, wist Maurits vele militaire successen te behalen en de Opstand nieuw leven in te blazen.
2018-10-29 11:27:07
2018-11-01 21:56:57
Aquarel van het oude Meisjeshuis, vóór 1769
Het Meisjeshuis was tussen 1578 en 1954 een weeshuis voor halfwezen meisjes uit hervormde gezinnen. De meisjes moesten minimaal nog één levende ouder hebben. Het huidige pand dateert van 1769. Daarvoor stond op dezelfde plek een Heilige Geestzusterhuis, dat bij de grote stadsbrand in 1536 verloren ging. Het pand dat daarna werd gebouwd, kreeg in 1578 de functie van weeshuis. In 1767 werd ook dit gebouw afgebroken en werd in 1769 de ‘nieuwbouw’ geopend, in Lodewijk XV-stijl ontworpen door Nicolaas Terburgh.
Aanvankelijk ging het om 18 halfwezen, maar in het nieuwe pand was er ruimte voor 32 meisjes. De weesmeisjes moesten tussen de 6 en 10 jaar oud zijn als ze het weeshuis betraden, en van wettige geboorte zijn. De intrede was niet gratis; iedereen moest een bed met toebehoren of een pond Vlaams inbrengen, en bovendien een behoorlijk stel kleren inbrengen. Wanneer een pupil het Meisjeshuis verliet (meestal op de leeftijd van 18 jaar), kreeg ze haar erfdeel weer mee. Na hun achttiende gingen de meisjes meestal in een dienstbetrekking: daar werden ze tijdens hun verblijf in het weeshuis goed voor opgeleid met onderwijs in taal, rekenen, godsdienst, handwerken en koken. Iedere zondag bezochten de meisjes ’s ochtends en ’s middags de diensten in de nabijgelegen Oude Kerk, waar ze twee aan twee naartoe liepen. Na de kerk mochten ze een paar uur naar huis, naar de achtergebleven ouder en eventueel naar broers en/ of zusters die nog thuis woonden. De meisjes droegen een witte schort over hun zwarte jurk. De oudere meisjes droegen een half schort met een witte halsdoek.
Twintigste eeuw en verder
In de loop van de twintigste eeuw verloren weeshuizen geleidelijk hun functie. In 1954 waren er nog 15 meisjes over. Zij werden bij familieleden ondergebracht en het pand werd verkocht aan de gemeente. De opbrengst kwam ten goede aan de stichting Hulp aan Delftse Jongeren voorheen Het Meisjeshuis, die met de opbrengsten de traditie van jeugdzorg nog altijd voortzet. Ook is er een tijdje een etnografische verzameling te zien geweest, die nu in Museum Nusantara is ondergebracht. Verder heeft de gemeente Delft hier de afdeling Welzijn, Onderwijs en Cultuur gehuisvest. Nadat deze afdeling verhuisde, verkocht de gemeente in 2003 het pand terug aan de stichting die oorspronkelijk de weesmeisjes opving. De stichting stelde zich tot doel het pand te beheren vanuit een algemeen maatschappelijk doel.
In 2005 werd het Meisjeshuis na een verbouwing weer in gebruik genomen. Momenteel biedt het pand huisvesting aan Sociëteit "Het Meisjeshuis" en Erfgoedhuis Zuid-Holland. Enkele zalen in het pand zijn vernoemd naar de eerste regentessen van het Meisjeshuis: Clara van Sparwoude, Ida van Leiden en Heiltje Florisdochter.
2018-11-01 21:56:57
Aquarel van de nieuwbouw van het Meisjeshuis, 1769
Het Meisjeshuis was tussen 1578 en 1954 een weeshuis voor halfwezen meisjes uit hervormde gezinnen. De meisjes moesten minimaal nog één levende ouder hebben. Het huidige pand dateert van 1769. Daarvoor stond op dezelfde plek een Heilige Geestzusterhuis, dat bij de grote stadsbrand in 1536 verloren ging. Het pand dat daarna werd gebouwd, kreeg in 1578 de functie van weeshuis. In 1767 werd ook dit gebouw afgebroken en werd in 1769 de ‘nieuwbouw’ geopend, in Lodewijk XV-stijl ontworpen door Nicolaas Terburgh.
Aanvankelijk ging het om 18 halfwezen, maar in het nieuwe pand was er ruimte voor 32 meisjes. De weesmeisjes moesten tussen de 6 en 10 jaar oud zijn als ze het weeshuis betraden, en van wettige geboorte zijn. De intrede was niet gratis; iedereen moest een bed met toebehoren of een pond Vlaams inbrengen, en bovendien een behoorlijk stel kleren inbrengen. Wanneer een pupil het Meisjeshuis verliet (meestal op de leeftijd van 18 jaar), kreeg ze haar erfdeel weer mee. Na hun achttiende gingen de meisjes meestal in een dienstbetrekking: daar werden ze tijdens hun verblijf in het weeshuis goed voor opgeleid met onderwijs in taal, rekenen, godsdienst, handwerken en koken. Iedere zondag bezochten de meisjes ’s ochtends en ’s middags de diensten in de nabijgelegen Oude Kerk, waar ze twee aan twee naartoe liepen. Na de kerk mochten ze een paar uur naar huis, naar de achtergebleven ouder en eventueel naar broers en/ of zusters die nog thuis woonden. De meisjes droegen een witte schort over hun zwarte jurk. De oudere meisjes droegen een half schort met een witte halsdoek.
Twintigste eeuw en verder
In de loop van de twintigste eeuw verloren weeshuizen geleidelijk hun functie. In 1954 waren er nog 15 meisjes over. Zij werden bij familieleden ondergebracht en het pand werd verkocht aan de gemeente. De opbrengst kwam ten goede aan de stichting Hulp aan Delftse Jongeren voorheen Het Meisjeshuis, die met de opbrengsten de traditie van jeugdzorg nog altijd voortzet. Ook is er een tijdje een etnografische verzameling te zien geweest, die nu in Museum Nusantara is ondergebracht. Verder heeft de gemeente Delft hier de afdeling Welzijn, Onderwijs en Cultuur gehuisvest. Nadat deze afdeling verhuisde, verkocht de gemeente in 2003 het pand terug aan de stichting die oorspronkelijk de weesmeisjes opving. De stichting stelde zich tot doel het pand te beheren vanuit een algemeen maatschappelijk doel.
In 2005 werd het Meisjeshuis na een verbouwing weer in gebruik genomen. Momenteel biedt het pand huisvesting aan Sociëteit "Het Meisjeshuis" en Erfgoedhuis Zuid-Holland. Enkele zalen in het pand zijn vernoemd naar de eerste regentessen van het Meisjeshuis: Clara van Sparwoude, Ida van Leiden en Heiltje Florisdochter.
2018-11-01 21:56:57
Kris-Kras
Op de plek van Rietveld 85 stond van 1838 tot 1938 een hofje met de merkwaardige naam Kris-Kras. Dat was de volkse bijnaam van het genootschap Christo Sacrum, dat hier in 1802 een kerk liet bouwen. Het was een uniek voorbeeld van privatisering van godsdienst, dat echter geen lang leven was beschoren.
De Bataafse Revolutie van 1795 betekende het einde van de bevoorrechte positie van de hervormde kerk. Ook katholieken, remonstranten en andere kerkgenootschappen mochten voortaan in alle openheid hun godsdienstoefeningen houden. Er waren echter mensen die nog verder wilden gaan. Zij vreesden dat het ieder voor zich zou worden, terwijl er juist behoefte was aan eenheid. In Delft stichtten zij in 1797 het oecumenisch genootschap Christo Sacrum, Latijn voor ‘Gewijd aan Christus’. Het stond open voor mensen van alle politieke en religieuze richtingen.
Het aantal leden bleef aanvankelijk beperkt tot een dertigtal jonge en hoogopgeleide Delftenaren. De voorzitter en tevens geldschieter was J.H. Onderdewijngaart Canzius, eigenaar van een instrumentenfabriek. In 1802 werd de kerk aan het Rietveld geopend, met plaats voor zeshonderd mensen. Het is de vraag of die kerk ooit vol heeft gezeten, want meer dan zo’n 120 leden kreeg Christo Sacrum nooit. De andere kerkgenootschappen werkten deze vreemde eend in de bijt tegen waar zij konden. Onder de bevolking circuleerden geruchten over geheime ceremonies en complotten. Toen Onderdewijngaart Canzius zich door financiële nood gedwongen terugtrok, was het verval onafwendbaar.
Zelfs de enthousiaste inzet van medeoprichter Isaac van Haastert kon het tij niet keren. Hij was vermoedelijk de maker van deze drie prachtige tekeningen van Christo Sacrum. Ze zijn in 2013 door J.R. ter Molen, oud-directeur van Paleis Het Loo, uit zijn privécollectie geschonken aan het Stadsarchief. Op 5 december nog wel – zo’n gulle Sint zal er zelden zijn langsgekomen.
2018-11-01 22:01:54
Kris-Kras
Op de plek van Rietveld 85 stond van 1838 tot 1938 een hofje met de merkwaardige naam Kris-Kras. Dat was de volkse bijnaam van het genootschap Christo Sacrum, dat hier in 1802 een kerk liet bouwen. Het was een uniek voorbeeld van privatisering van godsdienst, dat echter geen lang leven was beschoren.
De Bataafse Revolutie van 1795 betekende het einde van de bevoorrechte positie van de hervormde kerk. Ook katholieken, remonstranten en andere kerkgenootschappen mochten voortaan in alle openheid hun godsdienstoefeningen houden. Er waren echter mensen die nog verder wilden gaan. Zij vreesden dat het ieder voor zich zou worden, terwijl er juist behoefte was aan eenheid. In Delft stichtten zij in 1797 het oecumenisch genootschap Christo Sacrum, Latijn voor ‘Gewijd aan Christus’. Het stond open voor mensen van alle politieke en religieuze richtingen.
Het aantal leden bleef aanvankelijk beperkt tot een dertigtal jonge en hoogopgeleide Delftenaren. De voorzitter en tevens geldschieter was J.H. Onderdewijngaart Canzius, eigenaar van een instrumentenfabriek. In 1802 werd de kerk aan het Rietveld geopend, met plaats voor zeshonderd mensen. Het is de vraag of die kerk ooit vol heeft gezeten, want meer dan zo’n 120 leden kreeg Christo Sacrum nooit. De andere kerkgenootschappen werkten deze vreemde eend in de bijt tegen waar zij konden. Onder de bevolking circuleerden geruchten over geheime ceremonies en complotten. Toen Onderdewijngaart Canzius zich door financiële nood gedwongen terugtrok, was het verval onafwendbaar.
Zelfs de enthousiaste inzet van medeoprichter Isaac van Haastert kon het tij niet keren. Hij was vermoedelijk de maker van deze drie prachtige tekeningen van Christo Sacrum. Ze zijn in 2013 door J.R. ter Molen, oud-directeur van Paleis Het Loo, uit zijn privécollectie geschonken aan het Stadsarchief. Op 5 december nog wel – zo’n gulle Sint zal er zelden zijn langsgekomen.
2018-11-03 21:23:38
Beschryvinge der stadt Delft, 1667
Godfried met de Bult
Toen Dirck van Bleyswijck in de zeventiende eeuw aan zijn stadsbeschrijving werkte, kon hij niet om de vraag heen wie Delft had gesticht. Hij kwam uit bij de elfde-eeuwse hertog Godfried met de Bult, die zijn bijnaam ontleende aan zijn gebochelde gestalte. Godfried stamde uit het huis van Verdun en moet omstreeks 1040 zijn geboren. In 1069 werd hij door de Duitse keizer benoemd tot hertog van Neder-Lotharingen, ongeveer het huidige Nederland en België. Een jaar later verjoeg hij in opdracht van de keizer de graaf van Holland uit het Maasmondgebied, zeg maar het gebied tussen Dordrecht en Vlaardingen. Toen hij vervolgens orde op zaken stelde in deze regio, zou hij Delft hebben gesticht.
Misschien wel het bekendste verhaal over Godfried betreft zijn levenseinde, begin 1076. Terwijl hij op een latrine zat, werd hij door een soldaat van onderaf in zijn achterste gestoken. De wond was zo ernstig, dat hij eraan overleed. Er gingen meteen geruchten dat de dader handelde in opdracht van de graaf van Holland.
Harde bewijzen dat Godfried Delft heeft gesticht, zijn er niet. De vroegste vermelding van dit wapenfeit dateert pas uit de veertiende eeuw. Tegenwoordige historici menen dat het ontstaan van een nederzetting niet kan worden toegeschreven aan een enkele beslissing van één individu. Maar in de tijd van Van Bleyswijck was het voor het prestige van een stad van belang de oorsprong te verbinden met een zo belangrijk mogelijke figuur. En dan was een internationaal befaamde hertog als Godfried met de Bult een goede keuze. Er was uiteraard geen enkele afbeelding van de man zelf bekend, maar er waren in de zeventiende eeuw verschillende gefantaseerde portretten van hem in omloop. En zo kon het dat Van Bleyswijck hem op de titelpagina van zijn boek liet afbeelden als stichter van de stad.
2018-11-13 18:15:07
Groenteschuitjes
Het lijkt een mooie, zomerse dag. De bomen staan vol in het blad, links in de verte wandelen mensen op de stadsbuitenweg en op de gracht varen bootjes. Het meest interessant is wat er linksonder gebeurt. Daar wordt een schuitje geladen met manden. Zo te zien gaat het om groenten: kolen, wortelen, prei en dergelijke. Binnen de stadsmuren wonen in deze tijd tientallen ‘bongers’ of boomgaardeniers en ‘warmoeziers’ of groentetelers. Die hebben hun nering liefst zo dicht mogelijk bij de stad, zodat zij hun producten kersvers aan de man kunnen brengen. Op oude plattegronden, zoals de Kaart Figuratief uit 1675-1678, is goed te zien dat het land net buiten de muren is verkaveld in talloze, vaak piepkleine perceeltjes. Vele daarvan worden in de bronnen ‘kooltuinen’ genoemd, al wordt er natuurlijk veel meer verbouwd dan kool.
Het stadsbestuur verpacht de her en der gelegen stalletjes waar dagelijks verse groenten en fruit te koop worden aangeboden. Die handel is tot in detail gereguleerd door het Warmoeziersgilde, van de grootte van de aardbeienpotjes tot de dikte van de bossen asperges. Zo weet de klant precies wat hij mag verwachten. Daarnaast verdedigt het gilde de belangen van de leden tegen concurrentie van buiten. In 1766 dient het bijvoorbeeld een verzoek in bij het stadsbestuur om er strenger op toe te zien dat uitsluitend mensen uit Delft, Hof van Delft en Vrijenban groenten en fruit verkopen. Kooplui van elders mogen wel op de donderdagse weekmarkt staan, maar op andere dagen geldt ‘eigen volk eerst’.
2018-12-03 21:44:44
Van Marktveld tot Markt
Abraham de Haan tekende in 1743 een fraai beeld van de Markt. Statige huizen omzomen een ruim plein tussen de Nieuwe Kerk en het stadhuis. Onder de bomenhaag voor de kerk staat een koets met twee paarden. Winkeliers hebben hun waren uitgestald en onder hun luifels worden zaken gedaan of praatjes gemaakt. Tussen de tonnen en balen maken mensen een ommetje, terwijl anderen een versnapering kopen bij het kraampje tegen het stadhuis. De Markt is het levendige en tegelijk gemoedelijke centrum van een voorname stad.
Het is duidelijk dat de tekenaar niet de situatie op donderdag heeft weergegeven. Dan veranderde levendigheid in hectiek. Al in het stadsrecht van 1246 wordt de weekmarkt genoemd en tot op de dag van vandaag wordt die gehouden op dezelfde dag en op dezelfde plaats. In de eerste eeuwen was er overigens nog geen sprake van een plein maar van het Marktveld. Die naam wijst erop dat er nog geen plaveisel aanwezig was. Omdat het terrein ook nog eens relatief laag gelegen was, veranderde het bij regenval ongetwijfeld in een moddervlakte.
Het Marktveld werd geëxploiteerd door of namens de graaf van Holland. Zijn rentmeester inde het marktgeld van de kooplieden die hier hun waren verkochten. De graaf bezat bovendien de waag, de lakenhal en andere gebouwen die cruciaal waren voor het reilen en zeilen van de Delftse economie. Het stadsbestuur wilde natuurlijk graag baas in eigen huis zijn en maakte slim gebruik van de permanente geldnood van de landsheer. Elke keer als hij om financiële bijstand vroeg voor een oorlog of andere uitgaven, troggelde de stad hem in ruil daarvoor een privilege af. In 1436 wist Delft zo van hertog Filips van Bourgondië de rechten op het Marktveld te verwerven. Het stadsbestuur kon voortaan zelf bepalen hoe de ruimte werd gebruikt en ingericht – en dat deed het ook. In 1484 werd het hele Marktveld ongeveer een meter opgehoogd en voorzien van plaveisel. Het Marktveld was een marktplein geworden.
2019-03-09 16:55:10
Willem van Oranje vestigde zijn hoofdkwartier niet voor niets in Delft. De stad beschikte over een omwalling, muren en poorten, lag ver achter de linies en had goede verbindingen over land maar vooral over water. Om precies dezelfde redenen stichtten zowel de Staten van Holland als de Staten-Generaal van de Republiek arsenalen in Delft. Het oorlogstuig lag hier veilig, maar kon in geval van nood toch snel worden getransporteerd naar plaatsen waar het nodig was.
De magazijnen van het gewest Holland werden in 1601 geconcentreerd op de Geer, in het Armamentarium. De stad stelde gratis grond beschikbaar en betaalde een derde van de bouwkosten. Het mocht wat kosten, want behalve prestige en een veilig gevoel leverde de aanwezigheid van zo’n arsenaal ook werkgelegenheid op. Steeds meer zelfs, want in 1660 werd het Armamentarium uitgebreid en in 1692 werd het nog eens meer dan twee keer zo groot.
De Generaliteit had magazijnen in het voormalige Sint-Barbaraklooster en de kapel van het Meisjeshuis, beide aan de Oude Delft. Maar het bleef niet bij opslag. In 1679 huurden de Staten-Generaal een deel van de Houttuinen voor de fabricage van zogenaamde affuiten, zware houten onderstellen voor kanonnen. Die kanonnen werden gegoten in de landsgeschutgieterij in Den Haag, vervolgens naar Delft vervoerd en hier op affuiten geplaatst en opgeslagen. Dit was de basis voor de later zo belangrijke Constructiewerkplaatsen.
Het transporteren van oorlogsmaterieel was letterlijk zwaar werk. Bij het Armamentarium stond een kraan voor het in- en uitladen van geschut. Ook op de kade voor het Meisjeshuis stond er een, zo blijkt uit een tekening van Abraham Rademaker van omstreeks 1730. Op de aquarellen van het Meisjeshuis uit 1769 komt hij echter niet meer voor. Het is verleidelijk een verband te leggen met de tekening die Isaak van der Star in 1751 maakte voor een geschutkraan. Die moest een plaats krijgen ten zuiden van de Scheepmakerij, waar de Staten-Generaal een terrein kochten voor een nieuw arsenaal en een salpeterloods. Of hij ooit gebouwd is, staat niet vast, maar de tekening is er niet minder fraai om.
2019-03-11 20:22:16
Voldersgracht 21St. Lucas Gilde-huys.Kunstschilders, kladschilders, glazeniers, beeldhouwers, graveurs, maar ook plateelbakkers, boekdrukkers en kunsthandelaren konden lid worden van het gilde, dat zelf zorgde voor kwaliteitscontrole en de opleiding van jong talent. Van het lidmaatschap werd aantekening gehouden. De nog bestaande boeken (zie externe link) zijn van groot belang voor kennis van de kunstgeschiedenis. Volgens typische gilderegels namen meesters een kind van twaal...f tot veertien in de leer (één tegelijk en soms een tweede na een wachttijd). Om lid te worden moest een aspirant aan een aantal voorwaarden voldoen, zoals een leertijd van zes jaar, soms ook korter als hij een meesterstuk produceerde. Ongeveer een derde van de inkomsten van het gilde werd besteed aan het onderhouden van de arme leden en hun gezinnen. Op 29 december 1653 werd Johannes Vermeer lid van het St. Lucasgilde; dit was een vereniging voor plateelbakkers, kunstschilders, glasmakers en boekverkopers. St. Lucas was de beschermheilige van de schilders. Vermeer werd in 1662 voor twee jaar gekozen tot hoofdman van het gilde, in 1670 wederom voor twee jaar. Meer weergeven
2019-03-21 13:40:50
In 2012 en 2013 is de Kapelsbrug, de brug die de Zuidwal met de Kethelstraat verbindt over de Oude Delft, vernieuwd en het hele gebied zowel ondergronds als bovengronds heringericht. De werkzaamheden boden de archeologen van Archeologie Delft de mogelijkheid om onderzoek te doen naar de geschiedenis van dit belangrijke verkeersknooppunt in de stad.
Delft groeide in de middeleeuwen stukje bij beetje en in het jaar 1355 werd het stadsgebied uitgebreid met het deel rond de Kapelsbrug. Door deze uitbreiding werd het nodig om nieuwe verdedigingswerken rond de stad aan te leggen.
De Rotterdamse weg en de Hooikade waren al sinds het ontstaan van de stad belangrijke uitvalswegen richting Rotterdam en Schiedam. De nieuwe verdedigingswerken moesten dus een vijandelijk leger buiten de deur kunnen houden maar geen belemmering vormen voor het verkeer over land en over het water. Bij het archeologisch onderzoek zijn de resten aan het licht gekomen van twee stadspoorten en de oudste Kapelsbrug die kort na het jaar 1355 moeten zijn gebouwd.
Belangrijke schakel
De twee stadspoorten, de Rotterdamse poort met een ophaalbrug naar de Rotterdamseweg en de Schiedamsepoort met een ophaalbrug naar de Hooikade, werden aan de stadskant verbonden door de Kapelsbrug. De brug was dus een belangrijke schakel voor het verkeer; het landverkeer over de brug en het scheepvaartverkeer dat onder de brug door de Oude Delft op kon varen. Bijzonder was dat de brug van was gemaakt van baksteen en natuursteen. De meeste bruggen waren in deze periode nog van hout, evenals de meeste huizen in de stad. De brug was net zo zwaar gebouwd als de stadspoorten, wat duidelijk maakt dat de brug echt onderdeel uitmaakte van de stadsverdedigingswerken.
Enkele jaren na de bouw van de brug en de stadspoorten, viel de stad in ongenade bij de graaf van Holland. Een politieke strafmaatregel volgde: Delft moest al haar stadspoorten afbreken, ook de Rotterdamse poort en de Schiedamse poort, maar de brug bleef staan. Ook lieten de Delftenaren de funderingen en de kelders van de stadspoorten zitten, waardoor we ze nu hebben kunnen onderzoeken.
Nadat Delft het aan het einde van de 14e eeuw had bijgelegd met de graaf werden er een nieuwe Rotterdamse poort en een nieuwe Schiedamse poort gebouwd. De nieuwe poorten werden bovenop de funderingen van de kelders van de oude poorten gezet. Ook de brug werd weer opgenomen in de stadsverdediging. Op de oudste afbeelding van de brug is te zien dat hij werd voorzien van een weermuur en een torentje. Ongetwijfeld konden de doorgangen onder de brug worden afgesloten zodat de vijand niet zomaar de stad in kon varen.
Buiten gebruik
In de 17e eeuw verloren de brug en de stadspoorten hun belangrijkste verdedigende functie door de aanleg van bolwerken rondom de stad. Tegen de poorten en de brug werden verschillende huizen aangebouwd. De Schiedamse poort werd gedeeltelijk afgebroken en het bruggenhoofd diende als aanlegsteiger voor de veerboten naar Rotterdam en Schiedam.
In de 19e eeuw breidde de stad zich steeds verder uit en daarmee nam ook het verkeer over het land en over het water toe. De oude ophaalbruggen over de Schie konden het verkeer niet meer aan, en in de 30"er jaren van de 19e eeuw werden de eeuwenoude Kapelsbrug en de twee stadspoorten afgebroken om plaats te maken voor een verkeersplein met een nieuwe Kapelsbrug en een nieuwe brug over de Schie. Aan het begin van de 60" er jaren van de 20e eeuw werd de brug nogmaals vernieuwd. En nu wordt de vierde Kapelsbrug in gebruik genomen, omdat de brug ook in de komende eeuwen een belangrijke verkeersroute voor de stad zal blijven.
2019-04-23 11:45:24
2019-06-26 15:09:44
2019-06-26 15:11:18
De uitzet van een VOC-soldaat
Nee, Vranck Abrahamse Bredervelt begint niet op zo’n mooi VOC-jacht aan zijn avontuur. Dat is gereserveerd voor de bewindhebbers en andere hoge pieten die de reis van Delft naar Delfshaven of omgekeerd maken. Als Vranck in maart 1677 bij de VOC aanmonstert als soldaat, wordt hij door Dircq den Turcq naar Delfshaven gebracht. Daar gaat hij aan boord van het schip Het Eylant Mauritius, zo blijkt uit de rekening die notaris Abraham Verkerck voor zijn vertrek opstelt. Daarop staan alle onkosten die voor Vranck zijn gemaakt door zijn voogden David van der Leij en meester Pieter van der Linden. Vermoedelijk gaat het om de Vranck Bredervelt die op 3 april 1661 in Maassluis wordt gedoopt als zoon van Abraham Bredervelt en Maertje Vrancken. Vranck is kennelijk genoemd naar zijn opa van moederskant. Hij is pas vijftien jaar als hij naar Oost-Indië vertrekt, maar dat is niet ongebruikelijk jong. Dat hij voogden heeft, wijst erop dat zijn vader intussen is overleden.
Wat heeft een soldaat zoal nodig? Om te beginnen een kist om al zijn spullen in op te bergen en een goed slot om te voorkomen dat een ander ermee aan de haal gaat. In de kist gaat vooral veel kleding, die merendeels speciaal voor de gelegenheid wordt gemaakt. Zo betalen de voogden voor het maken van twee pakken, vier hemden, zes dassen, zestien neusdoeken en twee slopen. Een beetje wonderlijk is misschien dat er maar twee onderbroeken worden gemaakt, maar daar wordt dan wel vier el gestreepte stof in verwerkt. Andere kleding wordt kant en klaar gekocht, zoals twee paar witte kousen, een lakense rok met baai gevoerd en vier paar schoenen. Verder gaan er huishoudelijke artikelen mee, zoals borden, lepels, bekers en dergelijke. En een hangmat om in te slapen, Spaanse zeep om je te wassen, papier, pennen en inkt om te kunnen schrijven en natuurlijk veel tabak en brandewijn.
Hoe gaat het verder met Vranck? Uit de archieven van de VOC weten we dat zijn schip op 12 april vertrekt van de rede van Goeree, op 18 juli een tussenstop maakt bij Kaap de Goede Hoop en op 16 september aankomt in Batavia. Vranck is een van de 67 soldaten aan boord, naast 157 zeelieden en één passagier. Elf soldaten blijven op de Kaap en 52 arriveren er in Batavia. Vier zijn er onderweg overleden. Vranck keert na een aantal jaren veilig terug en vestigt zich in Delft, aan het Achterom. Hier vindt hij ook zijn grote liefde: op 22 december 1685 gaat hij in ondertrouw met Catharina Block. Zij woont op stand, aan de Oude Delft – zou zij zijn gevallen voor zijn mooie verhalen?
2019-07-31 19:13:29
2019-09-09 20:57:22
2020-05-01 00:00:00
Pieter de Hooch Vrouw en kind bij bleekveld in Delft . Ca. 1657---1659
Pieter de Hooch
Pieter de Hooch (Rotterdam, 20 november 1629 - in of na 1684 ) was een Nederlandse kunstschilder. Zijn naam wordt ook wel geschreven als Pieter de Hoogh, Pieter de Hooghe en Pieter Hendricksz. de Hooch. Hij was de eerste die het motief van doorkijkjes op de binnenplaatsen van grachtenpanden introduceerde.
Leven
Pieter de Hooch werd gedoopt in de Hervormde kerk in Rotterdam op 20 december 1629. Zijn vader was metselaar, zijn moeder, vroedvrouw, kwam uit Delft. De Hooch ging mogelijk in de leer bij de landschapsschilder Nicolaes Berchem in Haarlem, samen met Jacob Ochtervelt, althans, Arnold Houbraken meldt dat.
De eerste bron die vermeldt dat hij in Delft woont, is uit augustus 1652. Daar kwam hij in dienst bij de rijke linnenhandelaar Justus de la Grange (ook bekend als Justinius de la Oranje), die elf schilderijen van hem bezat. Mogelijk heeft hij daar werkzaamheden uitgevoerd die met de linnenhandel samenhingen, omdat zijn schilderkunst niet voldoende geld opbracht. De Hooch trouwde 3 mei 1654 met Jannetje van der Burch, de dochter van een aardewerkfabrikant in Delft en zus van de schilder Hendrick van der Burgh, die hij al langer kende. Het paar kreeg zeven kinderen, waarvan twee in Delft waren geboren. Het volgende jaar, 20 september 1655, werd hij ingeschreven bij het Sint-Lucasgilde in Delft, waar hij kennis kan hebben gemaakt met Johannes Vermeer. Vermeer en De Hooch hebben elkaars stijl beïnvloed. Zijn werk uit het begin van de Delftse periode maakte vrijwel geen indruk, waardoor de schilder een armoedig bestaan leed.
Omstreeks 1660 verhuisde Pieter de Hooch naar Amsterdam. Op 15 april 1661 werd één van zijn dochters gedoopt in de Westerkerk. Aanvankelijk woonde hij er op bescheiden adressen maar in mei 1668 woonde hij in de aanzienlijkere Konijnenstraat in de Jordaan. In Amsterdam kwam hij in contact met de hogere kringen, want zijn interieurs werden eleganter en rijker. Zijn schilderijen werden ook groter, maar zijn schilderstijl werd zwaarder en de schaduwen minder transparant. Er is ook uit deze tijd veel minder werk bekend. In 1679 schreven Pieter en zijn vrouw hun oudste zoon Pieter Pietersz. in in het Amsterdamse 'Dolhuis' (gekkenhuis), op de Kloveniersburgwal. Daarna is geen levensteken meer gevonden. Er is wel een schilderij dat 1684 gedateerd is.
Volgens F. Grijzenhout, in New information on Pieter de Hooch and the Amsterdam lunatic asylum, Burlington Magazine CL, sept. 2008, p. 612-613 is het zijn zoon, ook Pieter genaamd, die in het 'dolhuijs' komt te overlijden en is het inschrijven van zijn zoon alhier het laatste teken van leven van de schilder.
Werk
Gezelschap op een binnenplaats achter een huis, 1656-1659
In zijn beginjaren schilderde De Hooch vooral het soldatenleven, bijvoorbeeld landschappen met ruiters en schutters, waarschijnlijk beïnvloed door de nadagen van de Tachtigjarige Oorlog. Na zijn komst naar Delft ging hij genrestukken schilderen, met etende, drinkende en musicerende mensen.
Rond 1658 veranderde Pieter de Hooch zijn schilderstijl. Hij ging lichter schilderen, en zijn afbeeldingen werden ruimtelijker en door het gebruik van perspectief ook dieper. Bovendien begon hij zijn werken van een jaartal te voorzien. Vanaf dat moment schilderde Pieter de Hooch zijn topstukken. Deze periode duurde relatief kort, tot ongeveer 1662. Hij legde de binnenplaatsen en interieurs van de Gouden Eeuw vast, met daarin vooral vrouwen. Opvallend is dat hij vrijwel altijd een tegelpatroon op de vloer afbeeldt, waardoor zijn beheersing van het lijnperspectief duidelijk wordt. De diepte van de schilderijen wordt bovendien vrijwel altijd versterkt door een doorkijkje naar buiten, naar een binnenplaats, of naar een andere kamer in het huis. In het doorkijkje is het altijd lichter dan in de kamer op de voorgrond. De Hooch is de eerste kunstenaar die binnenplaatsen tot hoofdonderwerp op een schilderij maakte.
De afbeelding van een vredig interieur werd in de Gouden Eeuw populair. Dit zou kunnen komen doordat de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) juist voorbij was en de mensen behoefte hadden aan vrede en rust.
Door het afbeelden van vrouwen aan het werk idealiseerde Pieter de Hooch het Hollandse huiselijke leven, met eenvoudige deugden, het efficiënt draaiend houden van het huishouden, en het gewetensvol opvoeden van de kinderen. Zo wordt van het hier afgebeelde schilderij (Moedertaak) dat Pieter de Hooch maakte van een moeder die het haar van haar kind ontluist gezegd dat het verwijst naar een gedicht van Jacob Cats: "Kam, kam u menigmaal, en niet het haar alleen, maar ook dat binnen schuilt, tot aan het innig been", waarmee bedoeld wordt dat men niet alleen zijn haar, maar ook zijn ziel moet verzorgen en reinigen.
Omstreeks 1660 verhuisde Pieter de Hooch naar Amsterdam. Aanvankelijk ging het hem niet voor de wind. De portretten die hij in Amsterdam schilderde onderscheiden zich van de Delftse periode in hun rijkere aankleding.
Het kleurpalet van Pieter de Hooch was warm. Hij gebruikte veel rood en roodbruin.
De Hooch en Vermeer
Pieter de Hooch en Johannes Vermeer worden vaak in één adem genoemd. Het is niet duidelijk wie de ander beïnvloedde, misschien beïnvloedden beiden elkaar. Toch zijn de schilderijen onmiskenbaar verschillend, hoewel beiden vaak vrouwen schilderen die in huis bezig zijn. Pieter de Hooch heeft echter in zijn schilderijen vrijwel altijd een doorkijk naar buiten, terwijl Vermeer zich meestal beperkt tot een raam waardoor het licht naar binnen valt. De diepte van de schilderijen van De Hooch weet Vermeer niet te evenaren. Daarentegen heeft Vermeer een geweldige zachte manier van schilderen, waardoor zijn vrouwen bijzonder lief, levend en bijna aanraakbaar worden.
Schilderstijl
De werken van Pieter de Hooch behoren tot de Barokke schilderkunst. Hij is een van de Oude Hollandse Meesters. De Hooch schilderde aanvankelijk in donkere kleuren, vooral soldatenscenes of kortegaardjes (corps de garde). Hij is in zijn vroege periode beïnvloed door de Delftse schilders Hendrick van der Burgh en Carel Fabritius, maar later door de Zwolse genreschilder Gerard Terborch, waarbij Johannes Vermeer en Nicolaas Maes moeten worden genoemd, toen De Hoogh begon met het schilderen van interieurs en te spelen met lichtval en perspectief. Voorts waren Esaias Boursse, Gerbrand van den Eeckhout en Pieter Janssens Elinga navolgers van hem.
2020-07-05 00:00:00
2020-07-05 00:00:00
2020-07-06 00:00:00
2020-07-06 00:00:00
2020-10-11 00:00:00
2021-04-10 00:00:00
2021-07-19 00:00:00
2021-12-07 00:00:00
2021-12-07 00:00:00
2021-12-07 00:00:00
2022-01-06 00:00:00
J. Speerli (naar W. Paetz), Gezicht op Delft met opschrift in het Russisch
Tsaar op bezoek
Een Delftse prent met een Russisch opschrift, daar zijn er niet veel van. In Rusland bestaat in de negentiende eeuw weinig animo voor een bezoek aan Delft. Van één Rus is wel bekend dat hij zijn entree in de stad maakt, en hoe. Als tsaar Alexander I in 1814 langskomt, loopt de hele stad uit. Of hij daar nu interesse voor heeft of niet.Het stadsbestuur maakt werk van de komst van de Russische vorst. Zij ordonneren de bewoners vlaggen uit te steken, groen loof en kransen aan de gevels te hangen. Wie aan de Oude Delft woont, moet ook zijn huis verlichten – voor het geval de tsaar ’s avonds passeert. De inwoners geven ‘op een seer nette en keurige wijs’ gehoor aan de oproep om Alexander I (1777-1825) toe te juichen, ondanks zijn niet geheel smetteloze reputatie. Hij is in 1801 onder schimmige omstandigheden aan de macht gekomen, nadat zijn vader tsaar Paul I is vermoord. Voor de Nederlanders is hij echter vooral de overwinnaar van Napoleon.Na de inname van Parijs in 1814 reist Alexander I via Engeland terug naar Rusland, waarna hij ook Delft aandoet. Het voltallige stadsbestuur, de secretarissen en de officieren van de hier in het garnizoen liggende militairen staan op vrijdag 1 juli bij de Rotterdamse Poort, waar de vorst de stad zal binnenrijden. Een muziekkorps verzorgt ‘seer fraay musiek’ en de overige militairen en de schutterij vormen een keurig cordon op de Oude Delft naar de Haagpoort toe. De spanning stijgt als om drie uur het rijtuig met zes paarden bespannen aan komt rijden. De tsaar en de prins van Oranje kijken goedkeurend naar de juichende menigte en horen de klokken luiden, het carillon spelen en het muziekkorps musiceren. Alles loopt zoals gepland. Nou ja, bijna alles, zo blijkt uit het verslag van de stadssecretaris dat in het Stadsarchief berust. Hij noteert met nauwelijks verholen teleurstelling dat de koets niet stilhoudt en zelfs geen vaart mindert, zodat de tsaar de complimenten van de bestuurders niet kan ontvangen, ‘niettegenstaande daartoe alle pogingen zijn aangewend
